2018 жылғы қаңтар-шiлдеде жалпы өнiм шығару көлемi 10,9 млрд. теңгенi құрады, нақты көлем индексi 108,4%, оның iшiнде 10,3 млрд. теңге мал шаруашылығы өнiмдерi 0,7 млрд.

Ауыл шаруашылығының негiзгi капиталына салынған инвестициялар айлар бойынша 2,9 млрд. теңгенi немесе 214,6% -ды құрайды. Облыстағы инвестициялардың жалпы көлемiндегi үлесi 8,2% -ды құрайды.

Ағымдағы жылдың бiрiншi жартыжылдығында орташа жалақы 94,0 мың теңгенi құрады, 2460 адамның орташа саны (орташа облыстық көрсеткiш 95,5 мың теңге).

МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ

Биылғы жылдың алғашқы 7 айында ет 5,9 мың тоннаға жетiп, былтырғы жылмен салыстырғанда 3,5% -ға артты, сүт 42,4 мың тонна, өсiм 2,9%, жұмыртқа 58,1 млн дана, өсiм 4, 2 рет.

Ағымдағы жылдың 1 тамызына мал басы өсуi қамтамасыз етiлген:

• Қой — 57,3 мың бас, бұл 0,5 % — ға артық;
• Ешкi — 1,6 мың бас, бұл 5,9 % — ға артық;
• Шошқа — 31,2 мың бас, өсiм-2,5 %;
• Жылқы — 13,7 мың. бас 2,1% — ға өстi.

Мал басының төмендеуi бар:

IҚМ — 61,5 мың бас, немесе 99,7 % (-155 бас), соның iшiнде сиыр — 30,2 мың бас, немесе 99,9% (-30 бас) ШҚ, халықтың шаруашылықтарында ет өндiру көбеюiне байланысты және малдың табиғи қырылуына байланысты.

Құс — 718,4 мың бас, немесе 98,2% (-13,3 мың бас), құстың табиғи қырылуына байланысты ("ПТФ Есильская" ЖШС өткен аймен салыстырғанда 16,8 мың құс басына төмен).

Мал шаруашылығы дамуының жоспарлы көрсеткiштерi (сатып алу) құрайды:

• 3 241 бас iрi қара мал, жоспар бойынша-4, 330 бас (74,8%),
• 2 705 бас, қой, жоспар бойынша 2 890 бас (93,6%),
• 618 бас жылқы, жоспар бойынша 578 бас (106,6%)

Бұдан басқа, ағымдағы жылдың мамыр айында Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi әзiрлеген 2018-2027 жылдарға арналған мал шаруашылығын дамыту бағдарламасының шеңберiнде ауданға АШҚҚҚ арқылы 440 бас «Сыбаға» бағдарламасы шеңберiнде мал сатып алу тапсырылды (150 жануарларға 3 өтiнiм («Донецкое-Нұрлы Жол»ЖШС — 40 млн. теңгеге 70 бас IҚМ, «Абдыров» ЖК — 40 бас, 12 млн теңге, Тымборский ЖК — 12 млн. теңгеге 40 бас), АНК арқылы 100 дана («Жанипа» ШҚ — 86 басы 72 млн. теңге 1 өтiнiм).

АШҚҚҚ арқылы өтiнiмдердi беру жоспарланып отыр — Шахар ФШ 40 бас iрi қара мал, Нұрсұлтан ЖК 30 бас iрi қара мал.

Жаппай кәсiпкерлiктi дамыту аясында 43,9 млн. теңге сомасына 22 өтiнiмдер бойынша мал шаруашылығы үшiн несие берiлдi.

АНК несиелер берiлдi: Борович ШҚ АНК қаражаты есебiнен 120 бас ҰҚМ, "Агробизнес" бағдарламасы бойынша Искаков ЖК 120 бас ҰҚМ, "Iскер" бағдарламасы бойынша Кристина ЖК 15 бас iрi қара малға.

Тұқымдық жаңарту бойынша жүйеде 57 шаруашылық,18 айдан бастап 24 409 аналық мал басы тiркелдi.

ААЖ-де — 4 727 бас тiркелдi.

Түрлендiруде қатысады — 4 416 бас,

% қатысу үлесi — 18,1% құрап, облыстық деңгейден 1,9% — ды (облыстық көрсеткiш 16,2% — ға).

Осы жылы бар алты сүт-тауарлық фермаларға ("Тайынша-Астык" ЖШС — 4742 бас, "Астық-Стем" ЖШС — 1020 бас, Дашка-Николаевка" ЖШС — 511 бас, «Донецкое-Нұрлы Жол» ЖШС — 406 бас, "Победа-Тайынша" ЖШС — 1392 бас, "Новый Труд" ЖШС — 961 бас) 9 032 мал басымен, 2018 жылы «Зеленые Луга» ЖШС қосымша iске қосылады, тұрақты жөндеуге арналған 270 орынға арналған тауарлы-сүт фермасының құрылысы, 16 ауысымдық «Елочка» қондырғысы орнатылған сау сөресiнiң құрылысы басталды. Гольштино-фриз тұқымының 180 басы бар (төлдеу — 64 бұзау), бiр сиырдың орташа сүт өнiмi тәулiгiне 28 литр құрайды. Ағымдағы жылдың тамыз айының соңына дейiн голштино-фриз сиырларының 198 басы импортталады.

Аудандағы сүт өнiмдiлiгi 1962 кг құрады, бұл орташа облыстық көрсеткiштен 6% артық (облыс бойынша 1 858 кг).

Ауданда ет және сүттi iрi қара мал өсiрумен айналысатын 6 асыл тұқымды шаруашылық бар, 779 бас iрi қара мал сатылды («Племзавод Алабота» ЖШС — 607 бас, «Тайыншы-Астық» ЖШС — 43 бас, «Вишневское» ЖШС — 30 бас, «Победа- «Тайынша» ЖШС — 65 бас, «Астық-STEM» ЖШС — 22, «Жақыпов» ШҚ — 12 бас).

4 фермерлiк шаруашылықта 5100 бас үшiн азықтандыру алаңдары бар: «Тайынша-Астық» ЖШС — 3000 бас, «Вишневское» ЖШС — 1500 бас, «Племзавод Алабота» ЖШС — 500 бас, Жақыпов ШҚ — 100 бас.

Облыста басқа да iрi қара мал өсiру үшiн 25 ауыл шаруашылығы кооперативi құрылды. Қатысушылардың саны — 2 164 адам, аналық мал басы — 5 485 адам.

2018 жылы халықтан сүт сатып алуды жоспарлап отырған «Анастасия» және «Обуховка Сүт» АӨК-да екi ауыл шаруашылық кооперативi құрылды.

2016 жылдан бастап қазiргi уақытқа дейiн кооперативтерге 263,9 млн. теңге төлендi.

Ауданның 33 елдi мекенiнде 6 ауыл шаруашылық кооперативi сүттi қабылдайды. Жыл басынан берi сатып алынған сүттiң саны 4,3 мың тоннаны құрайды.

Ара шаруашылығы саласында, ауылдық округтердiң мәлiметтерi бойынша, 30-дан астам ара өсiрiледi (өзiн-өзi жұмыспен қамтығандар немесе АЖ ретiнде тiркелмеген жұмыс iстейтiн азаматтар).

Бұдан басқа, 48 араның балұясы бар ара шаруашылығымен «Астық-Стем» ЖШС айналысады.

Балық шаруашылығы бойынша «Эталон Север Вод Строй» ЖШС, «Тайынша-Астық» ЖШС, «Михальцов» ШҚ 3 көл-тауарлы балық шаруашылығымен айналысады.

«Эталон Север Вод Строй» ЖШС Макашевка ауылындағы Құмдыкөл көлiнде «2018 жылғы 25 сәуiрдегi № 231 келiсiмшарт негiзiнде ОҚО Табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасы арасында жасалынған № 231 келiсiмшарт негiзiнде, балықтың үш түрi (перш,мөңке балық, ротан).

«Тайынша-Астық» ЖШС Жарғайын ауылында көлдi балық аулауды тiркедi. Қазiргi уақытта тұқы мен мөңке балық өсiрiледi.

«Михальцов» шаруа қожалығы Михальцов Евгений Ивановичке пелядь балығын өсiру үшiн көл-тауарлы балық шаруашылығы үшiн 5 жылға мерзiмiне жер телiмi берiлдi (Новогречановка ауылында, Ащы-Қарасу өзенiнiң тоғанында). Шабақтарды жеткiзу үшiн кәсiпорындармен шарт жасалып отыр.

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ӨНIМДЕРIН ӨҢДЕУ

Ауданда 14 қайта өңдеу кәсiпорны жұмыс iстейдi. 2018 жылдың қаңтар-шiлдесiнде 7 825,8 млн. теңгеге өнiм өндiрiлдi. ФКИ-ның азық-түлiк өндiрiсi 2018 жылдың қаңтар-шiлде айларында 185,8% құрады.

Ауданда 7 диiрмен бар, есептi кезеңде ұн тартатын кәсiпорындар 59896 тонна немесе 390,2% өндiрдi. (2017 жылғы деңгейден 3,9 есе жоғары).

Есептi кезеңде 2 ет комбинаты 14 тонна шұжық өндiрдi немесе 112,5% құрады. (2,3 есе).

3 сүттi қайта өңдеу кәсiпорны, өнiм өндiру: сүт 3030 тонна немесе 106,5%, май 69 тонна немесе 34,2%, iрiмшiк және сүзбе 91 тонна немесе 44% өңделген.

1 мұнай өңдеу зауыты және 1 макарон өнiмдерiн шығаратын кәсiпорын.

Инвестициялық жобалар

Инвестициялық жобалар: 2017-2020 жылдары Өңдеу қартасы аясында 2018 жылға жалпы сомасы 13 млр.165 млн теңге 4 жоба жоспарланған.

- «Bio operations» ЖШС — жоғары октанды отын экологиялық негiзделген астық өңдеу (жаңғырту) өндiру. Қазiргi уақытта, кәсiпорынның одан әрi жаңғырту жөнiнде жұмыс жалғасуда.

- «Тайынша-Май» ЖШС — майлы дақылдарды қайта өңдеу зауыты. (Жоба iске асырылды, ағымдағы жылдың 15 ақпанында пайдалануға берiлдi).

- «Ансар» ФШ — диiрмен кешенiн модернизациялау. (Күрделi жөндеу жұмыстары жүргiзiлуде, қазiргi кезде диiрмен кешенiн және ұн өндiруге рұқсат берiлген, ағымдағы жылдың қазан айында iске қосу жоспарлануда).

- «Табыс-Тайынша» ЖШС — диiрмен кешенiн модернизациялау. (Құқықтық және техникалық құжаттама өңделуде, ғимарат жөндеуден өткiзiлуде, барлық жабдықтардың түгендеу жұмыстары жүргiзiлуде, ағымдағы жылдың қазан айында пайдалануға берiледi).

2018 жылдың алғашқы 7 айында мал шаруашылығы өнiмдерiн 968,0 млн. теңгеге дейiн дамытуға бюджеттiк субсидия түрiнде мемлекеттiк қолдау көрсетiлдi.

ӨСIМДIК ШАРУАШЫЛЫҒЫ

2018 жылы егiстiк алаңы 623,1 мың га құрды.

Барлық егiлген дәндi дақылдардың/дәндi — бұршақты дақылдар — 377,9 мың га (бидай — 227,2 мың га, арпа — 94,8 мың га, жасымық — 40,7 мың га, сұлы — 9,9 мың гектар, масақ қоспасы — 3,2 мың га, бұршақ — 1,7 мың га, қарақұмық — 265 га, нут — 180 га).

Барлығы егiлген майлы дақылдыр — 149,8 мың га (зығыр — 73,4 мың га, рапс — 50,3 мың га, күнбағыс — 22,9 мың га, мақсары — 1,3 мың га, қыша — 1,1 мың га, соя — 0,8 мың га).

Барлығы мал азығы — 91,2 мың га (бiржылдық шөптер — 18,7 мың га, жүгерi — 5,0 мың га, көп жылдық шөптер 2018 жылы — 4,9 мың га, күнбағыс азық — 392 га, өткен жылдардағы көп жылғы шөптер — 62,1 мың га).

Картоп — 3,6 мың га.

Көкөнiстер — 650 га.

Барлығы аудан бойынша 2018 жылдың өнiмiнен 68 607 тонна тұқым себiлдi, оның iшiнде: элиталық — 1 433 тонна. Аудан бойынша сұрыпты жаңарту пайызы 2,1% — ға немесе облыс бойынша 8 орын.

Ауданның ауыл шаруашылық тауар өндiрушiлерi 20 896 тонна мөлшерiнде минералды тыңайтқыштарды сатып алу үшiн шарт жасасты, тапсырмада 15 745 тонна (132,7% — тапсырма). 20 896 тонна тыңайтқыш төлендi, 20 896 тонна тиелдi. Топырақтың құнарлылығын арттыру үшiн үстiмiздегi жылы аудан бойынша 348,2 мың га көлемiнде 20 896 тонна минералдық тыңайтқыштар енгiзiлдi.

Биылғы жылдың мамыр айында «Тайынша-Астық» ЖШС түйiршiктелген тыңайтқыштарды сұйық түрiне айналдыру, тәулiгiне өндiрiстiк қуаты КАҚ 200 тонна (карбамид-аммиак қоспасы) зауыты iске қосты. КАҚ өндiрiсi «Казэкспортастык» холдингi фермалары тыңайтқыштарды бүкiл қолжетiмдi аумаққа жеткiзуге мүмкiндiк бередi.

«Агромир» ЖШС қуаттылығы жылына 360,0 мың литр болатын «Нуривит» бактериалды тыңайтқыштарды өндiру бойынша цехтың iске қосу-жөндеу жұмыстарын жүргiздi. Толық қуаты зауытында өндiрiс тиiмсiз, 2019 жылы шығарылатын болады.

Өсiмдiктердi қорғау мақсатында 500 мың га алаңында (100%) арамшөптерге қарсы, зиянкестерге қарсы 137,7 мың га немесе 205,5% және аурулар 144,4 мың га немесе 152% жоспарға химиялық өңдеу жүргiзiлдi.

Малдың табысты қыстауына 108 мың тонна немесе 100% жоспардан 108 мың тонна шөп, пiшендеме 7,1 мың тонна немесе 89,9% — ға 7,9 мың тонна дайындалды.

Өсiрiлген астықтың сақталуын қамтамасыз ету мақсатында ауданда 5 лицензияланған астық қабылдау кәсiпорындары және жалпы сақтау сыйымдылығы 392,2 мың тонна 1 элеватор бар, оның iшiнде:

"Элеватор Тайынша 2006" ЖШС — 118,0 мың тонна;

"Бесқарағай" ЖШС — 145 мың тонна;

"Мемолюкс" ЖШС — 25,6 мың тонна;

"Акжар и Ко" ЖШС — 47,2 мың тонна;

"Астык-Қазына" ЖШС — 38,4 мың тонна;

"Золоторунное" ЖШС — 18,0 мың тонна.

АҚК материалдық базасы үнемi жаңартылып отырады, зертханалар қазiргi заманауи аналитикалық аспаптармен жабдықталған, 20 астық кептiргiштерi бар.

Ауданда 5426 бiрлiк ауыл шаруашылық техникасы тiркелдi, оның iшiнде: әр түрлi маркалы комбайндар 949 бiрлiктi құрады (581 бiрлiк — 1976-2000гв. және 368 бiрлiк — 2000-2018гв.); әр түрлi маркалы тракторлар — 2421 бiрлiк (1896 бiрлiк — 1955-2000 ж.в. және 525 бiрлiк — 2000-2018 жылдар шығару; тiркемелер әртүрлi маркадағы (1574 бiрлiк — 1963-2000 ж. ш., 192 бiрлiк — 2000-2018 жылы шыққан); өздiгiнен жүретiн дестелегiштер — 42 бiрлiк.

Ауданда 660 астық жинайтын комбайндер бар, оның iшiнде 354 бiрлiк — 354 (маркалардың CASE, Claas, John Deere, "Acros-550", " ESSIL КЗС-740/760, New Holland, САМРО); 237 кең дестелегiш, оның iшiнде 42 өздiгiнен жүретiн және 195 тiркемелi дестелегiш. Бiр комбайнның нормасы шамамен 140 га (289 комбайндар жатады списыванию себебiнен олардың ақаулы жай-күйi).

Машина-тракторлық паркiн жаңарту бойынша жұмыс жүргiзiлуде, техникалық қайта жарақтандыру, аграрлық сектор. Ауданының тауар өндiрушiлерi ағымдағы жылдың басынан бастап 989,6 млн. теңге сомасына 91 бiрлiк жаңа техника және басқа да ауыл шаруашылық құрал-жабдықтар сатып алынды (соның iшiнде лизинг арқылы 3 бiрлiк, сомасы 209,4 млн. теңге), оның iшiнде тракторлар — 23 бiрлiк, комбайндар — 2 бiрлiк, егiстiк кешендерi — 6 бiрлiк, дәндi сепкiштер — 33 бiрлiк, өзге де жабдықты және агрегаттарды — 27 бiрлiк.

Ауданның агроөнеркәсiптiк кешенi 2018 жылдың бiрiншi жартыжылдығында 1,1 млрд. теңгеге 108 бiрлiк техника мен құрал-жабдықтар сатып алды.

Тайынша ауданында мемлекеттiк жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесi бойынша «Qoldau» ресми интернет-ресурсында 701 156 гектар егiстiк жер тiркелген. Бүгiнгi таңда цифрландырылған кен орындарының алаңы 694 339 га немесе егiстiктiң жалпы ауданының 99% құрайды.

2018 жылдың 7 айында өсiмдiк шаруашылығын дамытуға бюджеттiк субсидия түрiнде мемлекеттiк қолдау көрсетiлдi 1,1 млрд. теңге.

КҮЗГI-ОРУ ЖҰМЫСТАРЫ

Астық жинау науқанын өткiзуге бар:

Дизель отыны бар — 8 279 тонна немесе 82% — ға (10097 тонна).

Автобензин бар — 1 358 тонна, немесе 97% (1400 тонна).

Моторлық май бар — 425 тонна немесе 96% (443 тонна).

Егiн жинау жұмыстарын жүргiзуге 45 АШТӨ жеңiлдiктi дизель отыны үшiн 2 363 тонна көлемiнде шарт жасасты, 1 084,6 тонна немесе 45,9% төлендi. "КазЭкспортАстык" Холдингтерi "Золотая Нива" ЖШС, "Алиби-Астық" ЖШС, "Айыртайская нефтебаза" операторларымен шарт жасасып отыр.

2018 жылдың 17 тамызы ауданының диқандары жинау жұмыстарына кiрiстi. Бүгiнгi күнi 14,3 мың га (жоспар бойынша 377,9 мың га) немесе 3,8% — ға дәндi және дәндi-бұршақты дақылдар шабылды, оның iшiнде арпа — 3,8 мың га, сұлы — 1,5 мың га, жасымық — 5,9 мың га, масақтылар қоспасы — 3,1 мың га.; бастырылды — 1,5 мың га немесе 0,4 % — ға, оның iшiнде арпа — 0,5 мың га, жасымық — 1,5 мың га, бастырылғаны — 1,5 мың тонна өнiмдiлiк 10 ц/га, сұлы — 0,3 мың тонна, жасымық — 1,2 мың тонна.